Σύνδρομο Άσπεργκερ: Συμπτώματα, διάγνωση και σε τι διαφέρει από τον αυτισμό

Μιχάλης Θερμόπουλος
14 Απριλίου 2023 | 15:00

Μια διάκριση μεταξύ της διαταραχής Asperger και του αυτισμού αφορά τη γνωστική ικανότητα.

Το σύνδρομο Άσπεργκερ περιγράφηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1940 από τον παιδίατρο Hans Asperger, ο οποίος παρατήρησε συμπεριφορές που μοιάζουν με αυτισμό και δυσκολίες με τις κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες σε αγόρια που είχαν φυσιολογική νοημοσύνη και γλωσσική ανάπτυξη.

Πολλοί επαγγελματίες ψυχικής υγείας θεώρησαν ότι το σύνδρομο Άσπεργκερ ήταν απλώς μια ηπιότερη μορφή αυτισμού και χρησιμοποίησαν τον όρο “αυτισμός υψηλής λειτουργικότητας”, για να περιγράψουν αυτά τα άτομα.

Η διαταραχή Asperger προστέθηκε στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας το 1994 ως ξεχωριστή διαταραχή από τον αυτισμό. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί επαγγελματίες ψυχικής υγείας, που θεωρούν το σύνδρομο Άσπεργκερ μια λιγότερο σοβαρή μορφή αυτισμού.

Σε τι διαφέρει το σύνδρομο Άσπεργκερ από τον αυτισμό

Αυτό που διακρίνει τη διαταραχή Asperger από τον κλασικό αυτισμό είναι τα λιγότερο σοβαρά συμπτώματά της και η απουσία γλωσσικών καθυστερήσεων. Τα παιδιά με σύνδρομο Άσπεργκερ μπορεί να επηρεαστούν ελαφρά και συχνά έχουν καλές γλωσσικές και γνωστικές δεξιότητες. Για τον μη εκπαιδευμένο παρατηρητή, ένα παιδί με σύνδρομο Άσπεργκερ μπορεί απλώς να φαίνεται σαν ένα “νευροτυπικό” παιδί, που συμπεριφέρεται διαφορετικά.

Τα παιδιά με αυτισμό συχνά μοιάζουν στους άλλους σαν να είναι απόμακρα και αδιάφορα. Αυτό δεν συμβαίνει με το σύνδρομο Άσπεργκερ.

Τα άτομα με διαταραχή Asperger συνήθως θέλουν να ταιριάζουν και να έχουν αλληλεπίδραση με άλλους, αλλά συχνά δεν ξέρουν πώς να το κάνουν. Μπορεί να είναι κοινωνικά αδέξια, να μην κατανοούν τους συμβατικούς κοινωνικούς κανόνες, ή να δείχνουν έλλειψη ενσυναίσθησης.

Μπορεί να έχουν περιορισμένη οπτική επαφή, να φαίνονται αδιάφοροι σε μια συζήτηση και να μην καταλαβαίνουν τη χρήση χειρονομιών ή σαρκασμού.

Ο χαρακτήρας Sheldon Cooper στην δημοφιλή τηλεοπτική σειρά Big Bang Theory είχε κλασικά συμπτώματα συνδρόμου Άσπεργκερ, έστω κι αν… «τον είχαν εξετάσει μικρό και δεν βρήκαν τίποτα!»

Τα ενδιαφέροντά τους για ένα συγκεκριμένο θέμα μπορεί να αγγίζουν τα όρια της εμμονής.

Στα παιδιά με σύνδρομο Άσπεργκερ αρέσει συχνά να συλλέγουν διάφορα πράγματα, όπως πέτρες, ή καπάκια μπουκαλιών. Μπορεί να έχουν ικανότητες σε γενικές γνώσεις και πληροφορίες, όπως π.χ. στατιστικά στοιχεία για σπορ, ή τις λατινικές ονομασίες φυτών και λουλουδιών. Μπορεί να έχουν καλές δεξιότητες στην μνήμη, αλλά δυσκολεύονται να αντιληφθούν και να αναλύσουν πιο αφηρημένες έννοιες.

Μία από τις σημαντικότερες διαφορές μεταξύ της διαταραχής Asperger και του αυτισμού είναι ότι, εξ ορισμού, δεν υπάρχει καθυστέρηση ομιλίας στο Asperger.

Μάλιστα, τα παιδιά με σύνδρομο Άσπεργκερ έχουν συχνά καλές γλωσσικές δεξιότητες, απλώς χρησιμοποιούν τη γλώσσα με διαφορετικούς τρόπους. Τα μοτίβα ομιλίας τους μπορεί να είναι ασυνήθιστα, να μην κλίνουν τα ρήματα, ή να έχουν ρυθμική φύση, ή να ομιλούν με μεγάλη επισημότητα, αλλά πολύ δυνατά, ή με υψηλό τόνο. Τα παιδιά με σύνδρομο Άσπεργκερ μπορεί να μην καταλαβαίνουν τις λεπτότητες της γλώσσας, όπως η ειρωνεία και το χιούμορ, ή μπορεί να μην κατανοούν την φύση του πάρε-δώσε στον διάλογο.

Μια άλλη διάκριση μεταξύ της διαταραχής Asperger και του αυτισμού αφορά τη γνωστική ικανότητα.

Αν και ορισμένα άτομα με αυτισμό έχουν διανοητικές αναπηρίες, εξ ορισμού, ένα άτομο με σύνδρομο Άσπεργκερ δεν μπορεί να έχει “κλινικά σημαντική” γνωστική καθυστέρηση και τα περισσότερα διαθέτουν νοημοσύνη μέση έως άνω του μέσου όρου.

Αν και οι κινητικές δυσκολίες δεν αποτελούν συγκεκριμένο κριτήριο, τα παιδιά με σύνδρομο Άσπεργκερ έχουν συχνά καθυστερήσεις στις κινητικές δεξιότητες και μπορεί να μοιάζουν αδέξια, ή σαν να νιώθουν άβολα.

Σύνδρομο Άσπεργκερ: Διάγνωση

Η διάγνωση της διαταραχής Asperger έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, αν και δεν είναι σαφές εάν είναι όντως πιο διαδεδομένη, ή αν απλά την εντοπίζουν πλέον περισσότεροι επαγγελματίες ψυχικής υγείας.

Όταν το σύνδρομο Άσπεργκερ και ο αυτισμός θεωρήθηκαν ξεχωριστές διαταραχές, τα συμπτώματα για τη διαταραχή Asperger ήταν τα ίδια με εκείνα που αναφέρονται για τον αυτισμό. Ωστόσο, τα παιδιά με Asperger δεν έχουν καθυστερήσεις στον τομέα της επικοινωνίας και της γλώσσας. Για να διαγνωστεί ένα παιδί με σύνδρομο Άσπεργκερ πρέπει να έχει φυσιολογική γλωσσική ανάπτυξη, καθώς και φυσιολογική νοημοσύνη.

Τα κριτήρια για το Asperger προσδιορίζουν ότι το άτομο πρέπει να έχει:

“σοβαρή και διαρκή βλάβη στην κοινωνική αλληλεπίδραση και την ανάπτυξη περιορισμένων, επαναλαμβανόμενων μοτίβων συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων, που πρέπει να προκαλούν κλινικά σημαντική έκπτωση σε κοινωνικούς, επαγγελματικούς ή άλλους σημαντικούς τομείς της κοινωνικής λειτουργίας”.

Το πρώτο βήμα για τη διάγνωση είναι η αξιολόγηση, συμπεριλαμβανομένου του ιστορικού ανάπτυξης και της παρατήρησης. Αυτό θα πρέπει να γίνεται από επαγγελματίες γιατρούς με εμπειρία σε περιστατικά αυτισμού και άλλες συναφείς διαταραχές. Η έγκαιρη διάγνωση είναι επίσης σημαντική καθώς τα παιδιά με σύνδρομο Άσπεργκερ, που διαγιγνώσκονται και αντιμετωπίζεται αυτό νωρίς στη ζωή τους, έχουν αυξημένες πιθανότητες να έχουν επιτυχία στο σχολείο και τελικά να ζήσουν πραγματικά ανεξάρτητα.

Πηγές: https://www.autism-society.org, https://www.psychologytoday.com